top of page

Wil je blijvend afvallen? Ga NIET diëten!

Foto van schrijver: ArconArcon

Hoe komt het toch dat de overgrote meerderheid van de mensen die een dieet gevolgd hebben na verloop van tijd weer terug komen op hun oorspronkelijke (over)gewicht en soms zelfs nog zwaarder? Dit heeft vooral te maken met hoe ons lichaam vanuit de evolutie is geconditioneerd.


Geschiedenis.


In de geschiedenis van de mensheid was er vaak schaarste aan

voedingsmiddelen. Tot laat in de 19e eeuw hadden we regelmatig te kampen met hongersnood. Pas in de 20ste eeuw kon men als gevolg van de mechanisatie van de landbouw en de industrialisatie, voldoende voedsel produceren om de Europese bevolking een heel jaar lang te voeden!


Vanuit de evolutie heeft ons lichaam zich daarom dusdanig ontwikkeld dat het in tijden wanneer er wel overvloed was, energie uit voeding (calorieën) op kon slaan, waarop het kon teren in tijden van tekort. Deze calorieën sloeg het lichaam op als vetweefsel. In tijden van voedseltekort werd dit vetweefsel dan na verloop van tijd weer omgezet in energie, zodat we langer in leven konden blijven voordat we verhongerden. In eerste instantie ging het lichaam echter zijn stofwisseling vertragen (o.a. door minder actief te zijn en spierweefsel* af te breken en om te zetten in energie), zodat er op die manier extra energie werd bespaart en gegenereerd. Pas als dit proces van energie-output-beperking en spierafbraak niet meer voldoende was werden de vetreserves aangesproken.

Hoe groter het energietekort in tijden van schaarste, hoe efficiënter het lichaam leerde te werken om zo lang mogelijk in leven te kunnen blijven.


Heden.


Deze evolutionaire, fysiologische principes werken nog steeds zo in onze moderne tijd. In ons deel van de wereld is er echter geen sprake meer van hongersnood en is voeding in overvloed aanwezig en op elke hoek van de straat.

Daarnaast wordt ons leven fysiek gezien steeds makkelijker voor vernuftige innovaties. We hoeven steeds minder te bewegen en blijven door de hoge medische standaard steeds langer in leven, zonder dat we daar zelf actief iets voor hoeven te doen.


Door de overvloed aan beschikbare voeding (die vaak ook nog eens hoog bewerkt is) en het steeds groter wordende gebrek aan beweging, is er bij steeds meer mensen sprake van overgewicht. Dit overgewicht komt vaak samen met tal van ongemakken en pijntjes zoals bijvoorbeeld rug- of gewrichtsklachten en kan in sommige gevallen zelfs ziektes zoals diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart en vaatziekten en zelfs kanker tot gevolg hebben.


Forse calorie beperking is niet de manier om duurzaam gewicht te verliezen.
Forse calorie beperking is niet de manier om duurzaam gewicht te verliezen.

Van hieruit ontstaat er bij veel mensen met overgewicht de wens om het teveel aan kilo's weer kwijt te raken. Dit doen ze dan vaak door voor een bepaalde periode op dieet te gaan. Dit dieet bestaat dan meestal uit een fors calorie tekort, waarbij ze flink minder gaan eten en soms ook volledige voedingsmiddelen zoals bijvoorbeeld koolhydraten, schrappen uit hun voedingspatroon. Deze manier van afvallen wordt vaak gepromoot door populaire bedrijven zoals Sonja Bakker, Herbalife, Montignac, Modifast, etc., die daar hele methodes en puntensystemen voor ontwikkelen met daaraan gekoppeld de nodige kookboeken, apps en verdienmodellen.

De kilo's vliegen er bij wijze van spreken af, dus op de korte termijn hebben deze methodes een geweldig effect. Wat er echter ook gebeurd is dat het lichaam door deze methodes in een staat van hongersnood wordt gebracht, waardoor de hierboven beschreven fysiologische principes getriggerd worden: De stofwisseling wordt vertraagd, spier en vetweefsel wordt afgebroken en omgezet in energie om te kunnen blijven functioneren. De energie-output wordt verlaagd: Energie-levels gaan omlaag, je wordt lusteloos en alle activiteiten wordt lastiger door het energietekort wat je jezelf oplegt. Spiermassa wordt verbrand dus je lichaam wordt zwakker en tot minder in staat.

Aangezien leven in een dusdanig energie tekort niet vol te houden is op de lange termijn, vervallen de meeste mensen na enkele weken dan wel maanden weer in hun oude voedingspatroon en komen alle verloren kilo's er binnen de kortste keren weer aan, en vaak zelfs een beetje meer!

De volgende afvalpoging wordt lastiger, omdat het lichaam als het ware terug gaat vechten om niet weer in een staat van uithongering terecht te komen. Het duurt langer als voorheen om het gewenste resultaat te bereiken en je bent nog sneller terug bij af wanneer je er weer mee stopt.

Dit wordt ook wel het jojo-effect genoemd.

Naast het feit dat diëten dus op lange termijn vaak een averechts effect heeft, is het ook ronduit ongezond om het lichaam aan zulke extreme calorie-restricties bloot te stellen. Het heeft onder andere een mogelijk blijvend effect op de hormoonbalans.


Wat dan wel?


Start met het veranderen van je voedingspatroon. De schijf van 5 is daarvoor een goede richtlijn.


De Schijf van Vijf
De Schijf van Vijf

Zorg dat je voldoende eiwitten** binnen krijgt en zorg dat je voldoende beweegt naast je normale dagelijkse bezigheden. Bij voorkeur door krachttraining te doen: door krachttraining bouw je spiermassa op. Deze spiermassa wordt onderhouden door het verbranden van calorieën, en heeft dus een positief effect op de energiebalans (energie input vs energie output). Als je dus spieren opbouwt en niet meer gaat eten als wat je normaal doet èn voldoende eiwitten eet, zul je vet gaan verbranden zonder spiermassa te verliezen. Op de weegschaal zul je dit echter niet zo snel terug zien omdat spiermassa en vetmassa redelijk uitwisselbaar zijn met elkaar qua gewicht. Je zult het echter wel merken aan de pasvorm van je kleding en je zult het ook gaan zien in de spiegel. Natuurlijk gaat dit proces niet zo snel als een dieet, maar je kunt het wel de rest van je leven volhouden en het heeft alleen maar positieve effecten op je gezondheid.

Wil je toch iets meer vet verbranden? Kies dan voor een klein calorie-tekort van maximaal 500 kcal per dag en kies meer voeding die laag is in calorieën en hoog in volume, zoals groenten, zodat je langer verzadigd blijft en minder of geen last krijgt van hongergevoel of cravings. Zorg wel dat je nog steeds voldoende eiwitten binnen krijgt om spierafbraak te voorkomen.


*Spierweefsel verbruikt calorieën om zichzelf in stand te houden. Wanneer het lichaam in een staat van hongersnood verkeert zal het in eerste instantie spierweefsel gebruiken om dit tekort aan te vullen. Pas wanneer niet voldoende spierweefsel hiervoor beschikbaar is zullen de vetreserves aangesproken worden.


**Eiwitten zijn de bouwstenen van je lichaam. Zonder voldoende eiwitten kan het lichaam zijn spiermassa niet vasthouden of verder opbouwen.


13 weergaven0 opmerkingen

Recente blogposts

Alles weergeven

Comments


bottom of page